جوشکاری یکی از حرفه هایی است، که امروزه در کنار درآمد بالایی که داشته اما نیاز به مهارت و تخصص بسیار بالایی نیز دارد. در این رشته نیاز است تا جوشکار دارای دید کلی و خوبی نسبت به اصول شیمی، فیزیک و متالوژی باشد. برخی مهارت لازم را با شرکت در دوره های آموزشی به دست می آورند و برخی دیگر نیز این مورد را به صورت آکادمیک یاد خواهند گرفت. 

نکته مهم در جوشکاری، آشنایی با انواع جوش ها، تکنیک های جوش، روش های موجود، بازار کار و تجهیزاتی است که امروزه مورد استفاده قرار می گیرد.در این مقاله در خصوص این حرفه و نکاتی که باید در نظر داشته باشید، توضیحات کامل و جامعی در اختیارتان قرار داده شده است.

جوشکاری چیست؟

در فرآیند جوشکاری شما دو یا چند قطع فلز را تحت دما و گرمای بالا به یکدیگر متصل می نمایید. در این پروسه از ماده اتصال استفاده می شود که در اثر گرما ذوب شده و قطعات مختلف را به یکدیگر متصل می نماید. تاریخچه این رشته شغلی به دوران یونانیان و مصریان باستان بازمی گردد، در آن زمان که شهرنشینی و ساخت و ساز افزایش یافت، از این روش برای اتصال فلزات و غیرفلزات استفاده می نمودند. امروزه برای اینگونه اتصالات از روش های مختلفی در جوشکاری استفاده می شود که جوش با گاز اکسیژن، در حالت جامت، CO2 و غیره تنها بخشی از این موارد می باشد. 

با توجه به اینکه اتصالات ناشی از جوشکاری بسیار قوی می باشند لذا می توان در صنعت شهرسازی، ساخت ماشین و مواردی از این قبیل از آن بهره برد.

انواع جوشکاری:

همانگونه که در بالا توضیح داده شد، برای جوشکاری لازم است تا محل اتصال را ذوب کده یا از مایع مذاب برای اتصال استفاده کرد. بر همین اساس انواع متفاوتی از جوشکاری پدیدار می شود که در زیر بیان شده اند:

–      نوع هیدروژنی:

در این نوع از جوشکاری، قطعات فلزی در فضایی که در آن مملو از هیدروژن می باشد توسط الکترود های مخصوص به یکدیگر متصل می شوند.

–      نوع بدون پوشش:

در این نوع، که می توان در فضای آزاد نیز از آن بهره برد، از هیچگونه پوشش گازی استفاده نمی شود. البته باید در نظر داشته باشید که الکترودها نیز به صورت کامل مصرف می شوند.

 –      نوع قوس کربنی:

همانگونه که از نام این نوع جوش مشخص است برای جوش از الکترودهای کربنی و گاها مسی استفاده می شود.

–      پوشش پودری:

در این جوش ها که بسیار شبیه به پوشش های بدون پودر است از پودر برای پوشش الکترودها استفاده می شود.

–      پوشش گازی:

برای جوش از الکترود هایی استفاده می شود که دارای پوششی از جنس گاز آرگان هستند.

جوشکاری برق:

در جوشکاری برق عموما از قوس الکتریکی به عنوان مولد گرما و دما استفاده می شود. این قوس دارای توان زیادی است و برای جوش های عظیم نیز پاسخگو است. اگر از این روش برای اتصال دو قطعه استفاده می نمایید، باید در نظر داشته باشید که الکترود های شما نیز می توانند به عنوان فلز مذاب مورد استفاده قرار گیرند. چنانچه سطح فلز شما دارای لایه اکسید باشد، تحت این نوع جوشکاری از بین خواهد رفت.

البته باید توجه داشته باشید که در این نوع جوش از یک گاز یونیزه به نام پلاسما استفاده می نمایند تا اتصال در مدت زمان کوتاهی صورت پذیرد. اگر در این نوع از جوش ها از جریان برق مستقیم استفاده نمایید، خطر کمتری وجود خواهد داشت.

جوشکاری آرگون:

در جوشکاری بسیار مهم می باشد که شما برای هر نوع اتصالی از چه روشی استفاده نمایید، به عبارت دیگر باید توجه داشته باشید که با انتخاب یک روش نمی توانید هر نوع قطعی را به یکدیگر متصل سازید.

جوشکاری آرگون برای اتصال فلزاتی بکار برده می شود که فلزاد تحت فشار می باشند. اگر قصد دارید تا صفحات نازک و فلزات ظریف را به یکدیگر متصل نمایید، توصیه می شود از این جوش بهره ببرید. برای انواع جوش های مس و آلومینیوم و همچنین صنایعی چون پتروشیمی از جوشکاری آرگون استفاده می شود. 

این نوع جوشکاری به تجهیزات بیشتر و تخصصی تری همچون منبع تغذیه مستقل، سیلندر حاوی گاز آرگون، شیلنگ مخصوص و سیم های خاص دارد. یکی از معایب این نوع جوشکاری، در گازهایی است که تولید می نماید. لذا اگر جوشکار در درازمدت در معرض گاز آرگان قرار گیرد، خطر ابتلا به مشکلات تنفسی وجود دارد.

جوشکاری CO2

یکی از مهمترین گازها و البته پرکاربرد ترین گازهایی که در جوشکاری استفاده می شود، گاز CO2 می باشد. دلیل مقبولیت این گاز، ارزان بودن نسبت به گازهای مشابه همچون آرگون می باشد. شما می توانید از طریق این نوع جوش انواع قطعات فولادی را به یکدیگر متصل نمایید لذا یک تکنیک فوق العاده کارآمد می باشد. برای جوشکاری های قوس الکتریکی استفاده از CO2 گزینه عالی محسوب می شود. یکی از مزیت های اصلی استفاده از این گاز برای جوشکاری به این خاطر می باشد که می تواند قوس الکتریکی و توان بالایی را ایجاد نماید.

این گاز می توانید توان قوس را در یک نقطه متمرکز نماید و جوش را متمرکز نماید تا اتصال به درستی انجام شود و با توجه به اینکه ویژگی اکسیداسیون را بر روی فلز کاهش می دهد، از روش های بسیار پر کاربرد است.

جوشکاری کاربید:

همانگونه که می دانید از قدیم برای اینکه دو فلز را به یکدیگر متصل نمایند از دمای بالایی که گاها به کمک لیزر ایجاد می گردید یا قوس الکتریکی و غیره استفاده می شد. این عمل در فضای آزاد یا حتی در زیر آب و گاها خارج از اتمسفر زمین صورت می گرفت. 

یک نوع از جوشکاری با نام جوشکاری با کاربید شناخته می شود که به جای استفاده از ماده لحیم کاربید یا تنگستن را به فلز دیگر متصل می نمایند.یکی از دلایل مهمی که از کاربید استفاده می نمایند، به این خاطر است که تنگستن دارای دندانه های زیادی است و این امر موجب می شود تا در فلز محکم شده و اتصال سختی را ایجاد نماید. با این کار دیگر نیاز نیست تا شما هزینه زیادی را بابت تهیه لحیم خرج نمایید. امروزه از این روش می توان انواع اره ها با تیغه های برنده را تولید نمود که گاها جای جوش آنها مشخص نمی باشد.

جوشکاری پلاستیک:

پس از آنکه در صنایع از پلاستیک بسیار استفاده شد، لذا صنعتگران به دنبال راهی بودند که بتوانند آنها را با یکدیگر متصل نمایند. از همین رو از جوشکاری پلاستیک استفاده نمودند.در این نوع جوش لازم است تا مراحل کار خود را به صورت سه مرحله انجام دهید، ابتدا سطح کار خود را آماده کرده، سپس به آن گرما داده و در نهایت بر اثر فشار اتصال را برقرار نمایید. 

در جوشکاری فلزی برای اتصال از الکترود استفاده می گردید اما در جوش پلاستیک به جای الکترود از میله های پلاستیکی استفاده می شود. در این حالت علاوه بر گرم نمودن دو سر قطعه، میله را ذوب می نمایند تا عامل اتصال دو قطعه مذکور باشد. البته توجه داشته باشید که اگر دو قطعه ای که مایلید به یکدیگر متصل نمایید، دارای ضخامت زیادی است، از یک نازل اکستروژن بهره ببرید. عموما برای جوش های بزرگ از این مورد استفاده می نمایند.

جوشکاری توپودری FCAW

یکی دیگر از فرآیندهای که امروزه مورد توجه جوشکاران قرار گرفته جوشکاری توپودری است نوعی فرایند که سیم جوش بدون نیاز به گاز محافظ قابلیت محافظت از حوضچه جوشکاری را دارد در این فرایند که شبیه جوشکاری CO2 یا همان MIG,MAG است سیم جوش بصورت خودکار از داخل تورچ خارج و با ایجاد قوس الکتریکی بین الکترود و قطعه کار مذابی با استحکام کششی بالا خواهیم داشت .

بازرسی جوش:

همانگونه که از نام این اصطلاح می توان متوجه شد، در بازرسی جوش هدف بررسی کیفیت جوشکاری می باشد. لذا بررسی کیفیت نیاز به معیارهایی دارد که بر اساس آن می توان به انواع جوش ها می توان رتبه مناسب داد. بر همین اساس دوره های بازرسی جوش از 6 جهت کیفیت جوشکاری را بررسی می نماید، بازرسی از طریق چشم، به کمک تست های مغناطیسی، تست نفوذ مایعات، انواع تست التراسونیک، تست های رادیو گرافی و همچنین تست امواج گردابی از این دست می باشند. در تمام این موارد که هر کدام دارای مدارک جداگانه ای هستند، کارشناس باید با مفهوم جوش و ویژگی های هر مورد آشنا باشد. افرادی که در این حوزه دانش و تجربه لازم را دارند می توانند اقدام به دریافت مدرک cwi نمایند. خوشبختانه بازار کار این مورد هم اکنون بسیار خوب است و افراد زیادی نیز در این خصوص فعالیت می نمایند. 

چرا باید جوشکاری را یاد گرفت

بسیاری از افراد با خواندن این مقاله، شاید به این مورد فکر نمایند که چرا نیاز است که حتما جوشکاری را یاد بگیریم و همیشه افرادی هستند که می توانند این کار را انجام دهند. اما باید در پاسخ بیان داشت که یادگیری این حرفه بسیار مقرون به صرفه است و از طریق آن می توان به درآمد بالایی نیز دست یافت. تصور نمایید که دو قطعه سنگی را بخواهید به یکدیگر متصل نمایید، هزینه جا به جایی آنها با استفاده از استادکاران این رشته می تواند هزینه بسیاری برای شما داشته باشد.

در حرفه جوشکاری نیاز نمی باشد که شما دانش فنی خاصی داشته باشید، به راحتی می توانید پس از پشت سر گذاشتن دوره های آموزشی اقدام به فعالیت نمایید لذا زمینه برای کسب درآمد شما به آسانی فراهم می باشد. این رشته برای آغاز فعالیت نیاز به درآمد بالایی ندارد. شما با حداقل سرمایه می توانید فعالیت خود را آغاز کرده و در کمترین زمان ممکن به سود بالایی دست یابید.

بهترین آموزشگاه جوشکاری چه ویژگی هایی دارد:

اگر شما نیز جز افرادی هستید که قصد دارید این رشته را آغاز نمایید، لازم است تا همواره در نظر داشته باشید که آموزشگاه خوب می تواند نقش بسزایی در رشد و پیشرفت شما داشته باشد. از همین رو بسیار مهم است که اموزشگاه انتخابی شما دارای ویژگی های زیر باشد:

–       مدارک معتبر فنی و حرفه ای ارائه دهد و شما را برای شرکت در آزمون های تئوری و عملی آماده نماید.

–       امکان انجام پروژه های عملی فراهم باشد تا فرد بتواند تمام تکنیک های لازم را پیاده سازی کرده و با نکات آن آشنا شود.

–       از روش های نوین برای اموزش استفاده شود تا هنرجو با تکنیک های روز دنیا آشنا گردد.

–       از اساتید حرفه ای بهره ببرد تا سابقه جوشکاری داشته و راحت تر افراد را راهنمایی نمایند.به صورت کلی باید در نظر داشته باشید که نحوه جوشکاری یک کار بسیار دقیق و ظریف است، از همین رو نیاز به مهارت بالای جوشکار است. 

دوره ها در یک آموزشگاه خوب باید به صورت مرحله به مرحله از سطح مبتدی تا حرفه ای برگزار شود تا هر آنکس که دانش فنی ندارد، نیز به مهارت مورد نیاز دست یابد. پروژه محوری یک آموزشگاه خوب می تواند باعث بالا رفتن سطح کیفی آموزش شود.

جوشکار کیست؟

جوشکاری فرآیند اتصال دو فلز به یکدیگر طی گرما و حرارت زیاد است. این گرما می تواند به کمک قوس الکتریکی، دما و مواردی از این قبیل ایجاد شود. با این توضیح هر شخص که بتواند مهارت لازم برای اتصال این دو فلز را با تکنیک های موجود به دست آورد، به عنوان جوشکار شناخته می شود. 

جوشکار در زمینه برقراری امن اتصالات می بایست دقت عمل بالایی داشته باشد. از این شغل در صنایع معماری، ساختمان و حتی هوا و فضا بسیار استفاده می شود. برای اینکه بتوان به یک جوشکار ماهر تبدیل شد، لازم است تا دانش کافی را در خصوص فیزیک، مهندسی، شیمی، مواد و متالوژی به دست آورد. 

البته نباید منکر این موضوع نیز شد که بسیاری از جوشکارهای ماهر به صورت تجربی به مقاوم استاد کار رسیده اند اما پیشرفت علمی در این راه نیاز به دانش پایه ای دارد. برای اینکه بتوان یک جوشکار مستعد و خوبی تحویل بازار داد، لازم است تا با انواع فلزات، ویژگی های آنان و همچنین نحوه ارزیابی جوش آشنا باشید که در دوره های جوشکاری معمولا به این مورد اشاره می شود.

نحوه آموزش آنلاین جوشکاری:

امروزه دوره های آموزش جوشکاری به صورت انلاین و حضوری برگزار می شود. این دوره ها عموما برای افرادی که به این رشته علاقه دارند و همچنین بازرسان، سازندگان و مهندسین برگزار می شود. مدرسان در دوره های آنلاین تلاش می نمایند تا تمام موارد مهم اعم از اجزای اصلی در یک سازه فولادی، تجهیزات و وسایل مورد نیاز، آشنایی با الکترود ها و روش ها پر کردن درزهای جوش، عیب یابی و ارزشیابی های مربوطه بیان شودتا اشخاص با دید بازتری وارد بازار کار شوند.

در دوره های آنلاین بسیار مهم می باشد که فرد بتواند طبق استاندارد های جهانی موجود برای اتصال فلزات با یکدیگر از روش مناسب استفاده نماید، به گونه ای که استحکام آن همواره حفظ شود. جالب است که بدانید در دوره های آنلاین حتی روش های ارزیابی و آزمایش های گوناگون اعم از آزمایش مخرب و آزمایش غیرمخرب نیز آموزش داده می شود.با توجه به اینکه هنرجو می تواند در این دوره ها به صورت خاص بر روی برنامه یادگیری تمرکز نماید لذا بازدهی روش مذکور بسیار بالا است. همچنین باید توجه داشت که از لحاظ هزینه ای نیز روش های آنلاین دارای هزینه مقرون به صرفه تری می باشند.

جوشکاری سیار چیست؟

با توجه به اهمیت جوشکاری سیار، باید در نظر داشت که در حال حاضر، شرکت های متفاوتی اقدام به ارائه خدمات جوشکاری در منزل می نمایند که از همین رو کار بسیار آسان می شود. در این موارد عموما از دستگاه های سبک جوشکاری استفاده می نمایند که حمل و نقل آنها راحت تر باشد. با این توضیح نیاز برای پرداخت هزینه حمل و نقل برای انتقال وسایل به مغازه ها و کارگاه های جوشکاری نمی باشد. 

معمولا این نوع از انواع جوشکاری ها به صورت پروژه ای صورت می گیرد. برخی از انواع جوشکاری های سیار را می توان به نصب کرکره های برقی؛ محافظ های فلزی، نصب آلاچیق های فلزی، پل ها، جوشکاری اسکلت و مواردی از این قبیل خلاصه نمود.با توجه به مدت زمان کار، نوع وسایل و تجهیزات استفاده شده، میزان حجم کار و مواردی از این قبیل، هزینه های تمام شده می تواند متفاوت باشد. اما در نظر داشته باشید که هر اندازه از الکترود ها و تجهیزات مناسبی استفاده شود، کیفیت جوش نیز مطلوب تر خواهد بود.این مورد گاها دارای هزینه بیشتری است. 

جوشکاری به همین آسانی که تصور می شود، نیست و نیاز به دانش و مهارت لازم دارد. در صورتی که شما دانش لازم در این خصوص را نداشته باشید ممکن است در زمان جوش اشتباه، آسیب های جبران ناپذیری را به بار آورید، از همین رو نیاز می باشد تا حتما کار جوشکاری به یک استادکار ماهر سپرده شود. افرادی که کار خود را به یک جوشکار می سپرند، انتظار دقت و کیفیت عالی دارند که این امر تنها با تمرین و تجربه به دست می آید. در بسیاری از موارد اگر جوشکار توانایی بدن و سابقه لازم را نداشته باشد، موجب می شود تا آسیب های بدنی جبران ناپذیری به وجود آید. چرا باید کارهای جوشکاری را به جوشکار سپرد؟

آشنایی با قوانین مربوط به شغل جوشکاری 

یکی از آئین نامه هایی که در دهه 80 به تصویب مجلس رسید آئین نامه ایمنی جوشکاری و برشکاری گرم است که در 24 بهمن سال 1387 مصوب شد در این آئین نامه شرایط الزامات مربوط به کارگاههای جوشکاری و نکات مهم ایمنی جوشکار و برشکار مورد تاکید قرار گرفته است . جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد این آئین نامه می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید.

دانلود : آئین نامه جوشکاری و برشکاری مجلس

جمع بندی:

امروزه با گسترش فعالیت های صنعتی و ساختمانی افراد زیادی هستند که به رشته و مهارت جوشکاری علاقه نشان داده و وارد آن می شوند. در دوره های آموزشی تلاش می شود تا هر آنچه که هنرجو نیاز دارد، توضیح داده شود که پس از ورود به بازار کار دچار مشکل نشود. در حال حاضر با توجه به تعداد زیر بخش های مختلف این رشته لذا مفاد زیادی نیز برای آموزش وجود دارد که تنها برای علاقه مندان، بلکه برای مهندسین و ناظران نیز مهم می باشد. در این مقاله تلاش شد تا به صورت مفصل در خصوص این رشته و دانستنی های مرتبط با آن توضیح داده شود.